POPÜLER KÜLTÜR

Günümüzde sıkça duyduğumuz, ister istemez hayatımızın bir parçası haline gelen popüler kültür kısaca yaygın olan, halkın tercih ettiği şeyleri ifade etmektedir. 

Sanayi devrimiyle ortaya çıkan kitle üretimi ve kitle kültürü sonucunda popüler kültür meydana gelmiştir. Popüler kültür kitle iletişim araçlarıyla yaygınlık kazanmış ve bu şekilde varlığını sürdürmektedir. Türkiye’de de 1980 sonrası serbest piyasa ekonomisine geçiş ile mal çeşitliliği artmış, tüketim kalıpları değişmiştir. Bu sırada yaşanan teknolojik gelişmelerle kitle iletişim araçlarının gelişimi ve yaygınlaşması popüler kültürü toplumumuza kazandırmıştır.  Popüler kültürün varoluş amacı ise insanları sürekli tüketime teşvik etmektir. Kitlesel üretimle birlikte popüler kültür ürünleriyle tek tip yaşam tarzları ortaya çıkmıştır. Müzik, eğlence, giyim gibi birçok alanda tek tipleşme yaşanmaktadır. Bunların yanı sıra düşüncelerimizde de tek tipleştirici bir etkisi vardır. Sorgulamayan, okumayan, düşünmeyen bireyler oluşturmak ve sadece tüketen bir toplum yaratmak ister. Ancak bu tek tipleşme her dönem değişmektedir. Çünkü popüler kültürün değişimi zorunludur. Hızlı tüketim ve çabuk kullanım popüler kültürün temel prensipleridir.

Popüler kültür tüketim alışkanlıklarımızı nasıl değiştirdi ?

Günümüzdeki tüketim tarzlarına bakacak olursak yaptığımız tüketimler genellikle gösteriş amaçlı olmaktadır. Aldığımız ürünün işlevinden çok marka değeri, imajı, modaya uygunluğu önemlidir. Popüler kültür endüstrisinin piyasaya sunduğu malların nitelik farkı önemli değildir, marka değerleri önemlidir. Aynı işlevi gören yüzlerce ürün olabilir ancak marka değeri olanlar her zaman daha çok tercih edilir. Popüler kültürün hayatımıza kattığı bir kavram olarak moda, popüler kültürün sürekli değişim içinde olmasının sonucudur. Moda adı altında bir kısım ürünler kullanıma sürülür, bir kısım ürünler de modası geçmiş diye kullanım dışı bırakılır.

Popüler kültürün yaşamımıza getirdiği bir takım alışkanlıklar da mevcut. Özellikle boş zaman etkinliğimiz olan alışveriş, mağaza gezmek tamamen popüler kültürün etkisidir. Amacımız bir ürün satın almak olmasa bile alışveriş merkezlerini gezeriz. Popüler kültürün amacı tüketime teşvik olduğunu yazmıştım, bunu gerçekleştiremediği yerlerde ise bir özenti ve merak meydana getirir. Ürünü sergiler, inceleme fırsatı verir. Almasak bile aklımızın bir köşesinde yer almasını sağlar.

Her ne kadar popüler kültürü, kapitalizmi eleştirsek de bunlarla iç içe yaşayan bireyleriz. Ancak popüler kültür en çok genç nesli etkisi altına almaktadır. Kitle iletişim araçlarının çoğunlukla gençler tarafından kullanılması ve popüler kültürün bu araçlar tarafından hayatımıza dahil edilmesi bu etkiyi ortaya koyar. Bu olumsuz etki eğitim sayesinde en az düzeye indirilebilir. Genç neslin daha çok felsefe, edebiyat, sanat gibi düşünsel eğitime ihtiyacı vardır. Sorgulayan, okuyan, düşünen bireyler oluşturmanın yolu budur.

Popüler kültürle yaşamaya ne kadar zorunlu olsak da bu konuda bilinçlenerek olumsuz etkilerini en az düzeye indirebiliriz. Sınırsız Olan İhtiyaçlar mı İstekler mi ? adlı yazımda da bahsettiğim gibi sınırsız olan isteklerdir. Bu istekleri ihtiyaçlarımızmış gibi gösteren medyadır, popüler kültürdür. Kapitalizm ve popüler kültürün varoluş nedeni budur: Tüketime teşvik etmek.

Yaşadığımız bu tüketim çılgınlığı çağında unutmamak gerekir ki tükettiğimiz sadece ürünler değildir, zamanımızı, duygularımızı ve değerlerimizi de tüketmekteyiz. Tüketirken tükenmeye ne zaman son vereceğiz ?

 

Kaynakça:  Coşgun, M., (2012), "Popüler Kültür ve Tüketim Toplumu"

Şahin, M. C., (2005), "Türkiye'de Gençliğin Toplumsal Kimliği ve Popüler Tüketim Kültürü"

Yavuz, Ş., "Reklam ve Popüler Kültür"